اسکوپ سنگ
- تعریف کلی از مفهوم عملیات اسکوپ سنگ در واقع مهار یا اسکوپ است که پوشش نما را به پشت بند متصل میکند. اسکوپ سنگ نما را به دو روش اسکوپ پیش ساخته و اسکوپهای مفتولی یا سیمی انجام میشود.
روشهای اسکوپ سنگ نما
- مهارهای پیش ساخته
- همانطور که از نام این دسته اسکوپها پیداست، در این روش، از قطعات پیش ساخته فلزی برای مهار کردن سنگ نما استفاده میشود. اسکوپهای پیش ساخته خود به چند گروه تقسیمبندی میشوند، عبارتاند از:
لقمه گذاری، سیم مفتولی، دو پایه، سه پایه، پروانهای، روش Z، چسباندن قطعه سنگ مستطیلی به پشت سنگ نما تقسیم میشوند.
§ اسکوپ سنگ نما به روش سیم مفتول
در این روش روی سطح پشتی سنگ شیارهایی به عمق ۲ میلی متر ایجاد میکنند. سپس سیمی مفتولی از جنس گالوانیزه را به صورت ضربدری از این دو شیار عبور میدهند. به این ترتیب سنگ ساختمانی به کمک سیم فلزی گالوانیزه به ملات به خوبی میچسبد.
- اسکوپ سنگ نما به روش لقمهگذاری
لقمهگذاری از رایجنرین روشهای محکم کردن سنگ طبیعی به نمای خارجی است. در روش لقمه گذاری، پشت سنگ را برش میدهند. سپس قسمت لقمه فلزی را در قسمتی که برش زدهاند به وسیله چسب سنگ متصل میکنند. بعد از این کار دوغاب ماسه و سیمان را به پشت سنگ طبیعی ریخته و سنگ ساختمانی را به نمای خارجی میچسبانند.
§ اسکوپ سنگ نما به روش دو پایه و سه پایه
در این روش از یک قطعهی استیل که دارای دو پایه یا دو بالچه میباشد، کمک می گیرند. دو پایهی این قطعه را به وسیله چسب سنگ یا چسب یک دو سه، به پشت سنگ میچسبانند. و سپس دوغاب ماسه و سیمان را به آن اضافه میکنند.
روش سه پایه همان روش دوپایه است که قطعه استیل دارای سه پایه میباشد. اما قبل از چسباندن پایهها، بر روی سنگ/ Stone، برشی ایجاد میکنند و پایه سومی را در محل برش میچسبانند.
§ اسکوپ سنگ نما به روش پروانهای و Z
این روشش به دلیل شکل اسکوپ آن که شبیه به پروانه است، "پروانهای" نام گرفت. روش هممانند روشهای پیشین میباشد با این تفاوت که شیار ایجاد شده در پشت سنگ باید زاویه ۴۵ درجه داشته باشد.
اسکوپ Z هم، اسکوپی به شکل حرف Z لاتین است. برای نصب این اسکوپ به شیار بدون هیچ زاویهای ، چسب سنگ و دوغاب ماسه و سیمان احتیاج است.
§ اسکوپ سنگ نما به روش پیچ و رولپلاک
روش پیچ و رولپلاک برای زمانی استفاده می شود که سنگ نما نصب شده و مدتی از نصب آن می گذرد. در این روش سنگ نما را با دریل سوراخ کرده و سنگ را با پیچ و رولپلاک محکم می کنند.
در این اینجا باید به این نکته اشاره کنیم که شیارهایی که بر سطح پشت سنگ ایجاد می کنند به وسیله دستگاه هایی مانند فرز بُر یا شیار زن اسکوپ انجام می شود
§ ضرورت اسکوپ کردن سنگ نما
میتوان ضرورت اسکوپ سنگ نماهای ساختمان را به این صورت بیان کرد که: سنگ نماهای چسبانده شده در برابر نیروهای خارج از صفحه، ضعیف بوده و به منظور تحمل بارهای جانبی مانند زلزله و باد که منجر به خارج شدن سنگ از دیوار نما و پرتاب شدن آن به سمت خارج از صفحه میشود، باید اسکوپ مناسب به کار گرفه شود.
در سیستم نماهای چسبانده شده ( veneer wall ) نقش ملات یا مادهی چسبانده، تحمل کردن بارهای ثقلی و نقش اسکوپ نیز به عنوان نگهدارنده میباشد و نقش باربری نخواهد داشت.
- نکتههای کاربردی درباره اسکوپ کردن سنگ نما
حالا که روشهای اسکوپ کردن سنگ را میدانید، بهتر است نکات خاصی که درباره این عملیات وجود دارد را نیز به شما بگوییم:
- انواع سنگهای ساختمانی را میتوان اسکوپ کرد. اما بعضی از سنگها بیشتر از دیگر سنگها به این کار نیاز دارند. برای مثال سنگ تراورتن دارای منافذ زیادی است که ملات را جذب میکند. به این ترتیب ملات پشت سنگ در بافت آن فرو رفته و به خوبی به نمای ساختمان میچسبد. در نتیجه میتوان از اسکوپ کردن سنگ تراورتن نما چشمپوشی کرد، زیرا احتمال سقوط آن کمتر است. اما در سنگهایی مانند گرانیت کاملاً برعکس است. گرانیت و سنگهای مانند آن سطح صاف و بدون منفذی دارند و در نتیجه ملات را جذب نمیکنند. بنابراین چسبیدن ملات به سنگ و سنگ به نما آنچنان مستحکم نیست. بنابراین در اینگونه نماها حتما باید از بست استفاده کرد.
- هرچه طبقات ساختمان بیشتر باشد، استفاده از بست برای نمای ساختمان ضروریتر است. بنابراین در اجرای نما ساختمانهای چند طبقه و برجها ضروری است از یکی از این روشها استفاده کرد.
- درواقع بست سنگ بیشتر برای سنگهای نمای ساختمان استفاده میشود. اما در مکانهای پر رفت و آمد مانند ساختمانهای تجاری بزرگ، بیمارستانها و دیگر اماکن عمومی، برای سنگکاری یا کاشیکاری داخلی نیز از بست سنگ استفاده میشود.
- توجه کنید که اتصالات فلزی که برای سنگ و سرامیک در نظر میگیرید، حتما باید دارای پوشش گالوانیزه باشد. زیرا این اتصالات به شدت در معرض زنگ زدگی قرار دارد.
- نکات قانونی الزام اسکوپ سنگ نما
در خصوص اسکوپ سنگ نما در ماده ۲۹ مجموعه ضوابط مندرج در پروانههای تخریب و نوسازی شهرداری مقرر شده است چنانچه در نما از سنگ استفاده شود باید با سیم (اسکوپ) و یا رول پلاک و یا تمهیدات اجرایی صحیح به جداره وصل شود تا از ریزش آن جلوگیری شود. همچنین درضابطه (۲) بند ۷-۸-۲ آیین نامه طراحی ساختمانها در برابر زلزله، استاندارد ۲۸۰۰ ویرایش ۴ (سال۱۳۹۴) نیز مقرر شده است که در صورتیکه سنگها به صورت پلاک به طور قائم نصب شوند، باید با تعبیه اسکوپ و یا مهار مناسب دیگری از جدا شدن و ریختن آنها در هنکام زلزله جلوگیری شود.
نکات مهم: اگر هر یک از موارد ذیل توسط سازنده و یا عوامل اجرایی پیمانکاراجرای نما ، رعایت نشد باید در چند نوبت موارد تخلف ، توسط ناظر به شهرداری گزارش شود و به سازنده دستور کار کتبی تفهیم و ابلاغ گردد و در صورت عدم تحویل دستور کار ؛ موارد از طریق اظهار نامه قضایی به مالک ابلاغ گردد..
- سنگهایی از جنس گرانیت؛ حتماً باید اسکوپ شوند چون رگههای آهکی ندارند و به ملات ماسه سیمان به صورت محکم نمیچسبند . آهن موجود در این نوع سنگ باعث سختی آن شده و موقع برش با صفحه مخصوص آن ، جرقه میزند.
- خاک پشت سنگهایی از جنس تراورتن ، مرمریت و چینی ، باید شسته شوند تا ملات و دوغاب به خوبی به سنگ بچسبند .
- باید ماسه بدون خاک ، دوبار شسته شده ،با ارزش ماسهای بالا، برای دوغاب پشت سنگ استفاده شود . البته ماسه خاک دار برای ملات دیوار چینی اشکال ندارد .
- دوغاب ریزی پشت سنگ، در دمای کمتر از 5 درجه سانتیگراد ممنوع است چون یخ میزند و سنگ نما بعدها از دیوار جدا میشود و سقوط میکند . ضد یخ برای دوغاب و ملات پذیرفتنی نیست و مخصوص بتن است .
- استفاده از سیمان خشکه روی دوغاب ممنوع است . اگر چه استفاده از آن در حد کم ، قابل چشم پوشی است اما ناظر نباید کتباً مجوز بدهد .