استفاده از سنگ به عنوان سختترین و بادوام ترین متریال ساختمانی نیاز به انجام فرایندهای خاصی دارد تا به یک محصول کارآمد تبدیل شود. قطعههای سنگ خارج شده از معادن به همان شکل خام خود قابل استفاده نیستند و لازم است که در کارخانههای سنگبری روی آنها عملیاتی انجام شود تا آمادهی استفاده شوند.در اینجا به بررسی مختصر “مراحل فرآوری سنگ” میپردازیم.
اولین گام در فرآوری سنگ مرحلهی برش است.
سنگ های استخراج شده از معدن به منظور رسیدن به اندازه ی مورد نظر وارد مرحلهی برش میشوند.برای ایجاد برش در سنگ روشهای گوناگونی وجود دارد.برش سنگ توسط ارّه از جمله رایج ترین روشها در کارخانههای سنگبری است. انواع مختلف ارههای مورد استفاده در کارخانه ها به شرح زیر است:
ارّهی نرم بر | در فرآوری سنگهای آهکی مانند تراورتنها، مرمریتها و مرمرها به کار میرود.|
ارّههای سخت بر | این نوع ارّهها همانطور که از نامشان مشخص است برای سنگهایی سخت مانند گرانیتها به کار میرود|
ارّههای قله بر | شامل دیسکهای دایرهای شکل هستند که اندازه دیسکها میتواند نسبت به ابعاد کوپها متغییر باشد و برای برش کوپهای سنگی در کارخانهها و سنگبریها مورد استفاده قرار میگیرد.|
مرحلهی ساب و پولیش
بعد از برش سنگ، برای ادامه ی فرایند فرآوری وارد مرحلهی ساب و پولیش خواهیم شد.ساب و پولیش هر سنگ با توجه به نوع آن متفاوت است زیرا هر سنگ بسته به اینکه نرم است(مانند ماربل/مرمریت) و یا سخت(مانند گرانیت) ها و سایندههای خاص خود را نیاز دارد.در این مرحله ایرادات سنگ برطرف میشود به این صورت که سطوح اضافهی سنگ سابیده شده و حفرههای آن را با مواد مخصوص پر میکنند و سنگ را برای مرحله بعد آماده میکنند.
مقاوم سازی سنگ
یکی از ویژگیهای بارز سنگ استحکام و مقاوم بودن آن است. در کارخانهها جهت تقویت بیشتر سنگها از دو روش اپوکسی و توری رزین استفاده میکنند،
اپوکسی در واقع مایعی بسیار رقیق و شفاف است که در افزایش استحکام و مقاومت سنگ طبیعی نقش بهسزایی ایفا میکند. فرآوری صحیح سنگ طبیعی تا حد زیادی به نوع اپوکسی استفاده شده و انجام درست اپوکسی بستگی دارد. در واقع اپوکسی در پوشاندن کامل سطح سنگ و تمامی درزهای آن بسیار کارآمد است. برای انجام این کار ادر مرحله اول اپوکسی را بر سطح سنگ جاری کنند، سنگ را کمی گرم میکنند تا مایع به تمام درزها نفوذ پیدا کند. هرچه کیفیت اپوکسی بالاتر باشد بهتر به درزها نفوذ میکند همچنین از طرفی اپوکسی باکیفیت به مرور زمان زرد نمیشود. این مسئله بسیار حائز اهمیت است.
توری نیز یکی از بخشهایی است که میتواند تا حد زیادی در فرآوری صحیح سنگ طبیعی مؤثر باشد. توریها با استفاده از اپوکسی به سطح پشتی سنگ میچسبند و موجب استجکام و ایمنی بیشتر سنگ میشود؛در صورتی که قطعهای از سنگ بشکند توری آن را نگه میدارد و از سقوط آن جلوگیری میکند. لازم است بدانید که توریها نیز انواعی با کیفیتها و قیمتهای مختلف دارند.
رزین کاری سنگ
رزین سنگ مادهای شفاف رنگی است که برای پوشش دهی سطوحی مانند سنگ، سیمان یا آجر مورد استفاده قرار می گیرند. انجام رزین سبب جلوگیری از آسیب های متخلخل یا پر منفذ بر روی سطوح سنگی میشود همینطور دوام و ماندگاری آن را نیز افزایش دهید.
ساب زنی
فرآیندی که در آن سنگها به وسیله دستگاه سنگ ساب زن یک لایه نازک از سطح آنها ساییده شده و سطح سنگ یکدست و براق میشود. عملیات سابزنی پس از برش سنگ صورت میگیرد. به طریقی که بر روی دیستگاههای ساب زن، سایندههایی وجود دارد که هر سنگ بعد از برش بر روی ریلهای دستگاه قرار میگیرد و به وسیلهی این ساینده ناهمواریهای سطح سنگ سابیده و یکدست میشود.
معرفی انواع فراوری سنگ ساختمانی
پرداخت سطح سنگ به شیوههای متنوعی انجام میشود. هر یک از شیوهها بافت و شکل متفاوتی را بر سطح سنگ ایجاد میکند؛ انواع روشهای فرآوری و به اصطلاح پرداخت/ فینیشنگ سنگها به شرح زیر میباشد.
فلیم / Flame
فلیم یا به اصطلاح آتشخور کردن سنگ روشی است که بر روی سطح سنگ با گرفتن شعله، بافت زبری را ایجاد میکنند؛ این یکی از روشهای رایج برای ایجاد بافت برروی سنگ است.
اسکراچ /Scratch
در فرآیند این فرآوری خراشهایی به صورت منظم یا نامنظم بر روی سطح سنگ ایجاد میکنند که جلوهای شیار مانند اما به صورت نا منظم و برجسته دارد.
هوند / Honed
هوند کردن سنگ سطحی مات اما کاملاً صاف و یکدست به سنگ میدهد و هیچگونه نوری از سطح سنگ انعکاس نمیشود.
بوش همر / Bush-hammer
در این فرآیند، با استفاده از تجهیزاتی لقمههای الماسی بر روی سطح سنگ ساییده میشوند تا سطح سنگ به صورت منظم و با الگوی سوزنی نقطه نقطه شکل گیرد. این اقدام باعث افزایش اصطکاک سطح سنگ میشود و از لغزندگی آن جلوگیری میکند.
سندبلاست/Sandblast
ترکیبی از دو واژه لاتین سند به معنی ماسه و بلاست به معنی پرتاپ کردن است. کی از روش های پرداختن به سطح سنگ ها می باشد که در آن ماسه یا سیلیس با استفاده از پمپ های باد با فشار زیاد روی سطح سنگ ها پاشیده می شوند و فشاری که در سندبلاست توسط ساینده ها به سنگ وارد می شود می تواند باعث ایجاد بافت سوراخ دار یا زبر روی سنگ شود.
تیشهای
معمولا تیشه ای کردن سنگ توسط ماشینهای صنعتی انجام می شود اما در بعضی مواقع به صورت دستی نیز قابل انجام شدن است تیشهای که به سطح صاف سنگ میخورد قسمتی از سطح سنگ را میتراشد و سطح سنگ بصورت ناخنک کنده میشود.
پولیش /Polish
پولیش در معنای لغوی به معنای جلا دادن یا درخشان کردن میباشد. پولیش سنگ برای شفاف کردن سطوح سنگ و از بین بردن منافذ ریز آن استفاده میشود
چرمی/ Leather
در این روش سطح سنگ مات و بافت مخملی شکل پیدا میکند، این سنگها به جای صیقل دادن با برسهای سیمی یا اسید، تخلخل سنگ را با خرد کردن قسمتهای نرم افزایش داده و اغلب سنگهای چرمی و کلاسیک تبدیل می کنند.
فلوتی
در این روش سطوح سنگ با تیغهای برش میخورد که قسمتی از خراشیده و قسمتی برجسته می ماند و بافت آن شیارهایی برآمده و فلوتی شکل است.